മലപ്പുറം കുന്നുമ്മലിൽ സി.എസ്‌.ഐ പള്ളിക്കു പിന്നിൽ കാടുമൂടിക്കിടക്കുന്ന ഒരു പഴയ സെമിത്തേരിയുണ്ട്‌. കാട്ടുവള്ളികൾ ഉയർന്നുനിൽക്കുന്ന കുരിശുകളെ മറച്ചുതുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. വൻമരങ്ങൾ ശവക്കല്ലറകളെ തകർത്തുതുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. അത്ര പെട്ടെന്ന് മറവിയിലേക്ക്‌ മറിച്ചിടേണ്ടവയല്ല ഈ കല്ലറകൾ.
മലബാർ സമരത്തിനിടയിൽ 1921 ഓഗസ്റ്റ്‌ 26 ന് പൂക്കോട്ടൂരിൽ വെച്ച്‌ മാപ്പിളപോരാളികളുമായുള്ള ഏറ്റുമുട്ടലിൽ കൊല്ലപ്പെട്ട മലപ്പുറം അസിസ്റ്റന്റ്‌ പോലീസ്‌ സൂപ്രണ്ടായിരുന്ന Cuthbert Buxton സായിപ്പിന്റേയും 1921 സെപ്തംബർ 23ന് പാണ്ടിക്കാട്‌ ഏറ്റുമുട്ടലിൽ കൊല്ലപ്പെട്ട ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാളക്കാരുടേയും ഉൾപ്പെടെ നിരവധി കല്ലറകൾ ഉണ്ടിവിടെ. പലതും നശിച്ചുപോയി. പേരും തിയ്യതിയും സംഭവങ്ങളും കൊത്തിവെച്ച മാർബിൾ കല്ലുകൾ മറിഞ്ഞുപോയി.
ബ്രിട്ടീഷുകാർക്കെതിരെ മാത്രമല്ല, നാട്ടുകാരെ ചതിച്ച്‌ ബ്രിട്ടീഷ്‌ ഭരണകൂടത്തെ പിന്തുണച്ചിരുന്ന തങ്ങൾമാരുൾപ്പെടെയുള്ള ജന്മിമാർക്കെതിരിലും ഒരു ജനത നടത്തിയ പോരാട്ടങ്ങളുടെ ചരിത്ര സ്മരണകൾ ഇവിടെ നശിക്കാതെ നിൽക്കേണ്ടതുണ്ട്‌.
സ്വാതന്ത്ര്യ സമരം എന്തിനായിരുന്നൂവെന്ന വരുംതലമുറയുടെ ചോദ്യങ്ങൾക്ക്‌ ഉത്തരമായിട്ടെങ്കിലും...
